Τι είναι ενδοοικογενειακή βία;
«Ο όρος “ενδοοικογενειακή βία” περιλαμβάνει όλες τις πράξεις φυσικής, σεξουαλικής, ψυχολογικής ή οικονομικής βίας, οι οποίες συμβαίνουν εντός της οικογένειας ή οικογενειακής μονάδας ή μεταξύ τέως ή νυν συζύγων ή συντρόφων, ανεξάρτητα ή όχι του κατά πόσο ο δράστης μοιράζεται ή έχει μοιρασθεί την ίδια κατοικία με το θύμα».(παρ. β αρ. 3 Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης)
Είναι η ενδοοικογενειακή βία ποινικό αδίκημα στην Ελλάδα;
Στην Ελλάδα η ενδοοικογενειακή βία αντιμετωπίζεται ποινικά με τις διατάξεις του Ν. 3500/2006 (Φ.Ε.Κ. Α΄232) (όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει), καθώς και τα άρθρα 312, 330 και 333 ΠΚ (που εφαρμόζονται ως ειδικά, στα περιοριστικά αναφερόμενα πρόσωπα ήτοι ανήλικο ή σε πρόσωπο που δεν μπορεί να υπερασπίσει τον εαυτό του, εφόσον τα πρόσωπα αυτά βρίσκονται υπό την επιμέλεια ή την προστασία του δράστη βάσει νόμου, δικαστικής απόφασης ή πραγματικής κατάστασης, συνοικούν με τον δράστη ή έχουν μαζί του σχέση εργασίας ή υπηρεσίας, σύζυγο κατά τη διάρκεια του γάμου και σύντροφο κατά τη διάρκεια της συμβίωσης) και διώκεται αυτεπαγγέλτως.
Τι σημαίνει αυτεπάγγελτη δίωξη του αδικήματος;
Τα αδικήματα της ενδοοικογενειακής βίας διώκονται αυτεπαγγέλτως. Αυτό σημαίνει ότι η καταγγελία μπορεί να γίνει από τον παθόντα με την υποβολή έγκλησης ή οιονδήποτε τρίτο με την υποβολή μήνυσης, καταγγελίας ή απλής αναφοράς στις διωκτικές αρχές για ότι συνέβη ή πληροφορήθηκε, η δε έλλειψη εγκλήσεως είναι άνευ εννόμου σημασίας.
Τι σημαίνει η αυτεπάγγελτη δίωξη για την Ελληνική Αστυνομία;
Οι αρμόδιες αστυνομικές Υπηρεσίες έχουν την υποχρέωση να ενεργήσουν άμεσα, όταν πληροφορούνται με οποιονδήποτε τρόπο, για την τέλεση οιουδήποτε αδικήματος ενδοοικογενειακής βίας.
Τι ορίζεται στον ειδικό ποινικό νόμο 3500/2006;
Ο ειδικός ποινικός νόμος 3500/2006 αποτελεί το κύριο εθνικό εργαλείο για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας.
Σε αυτόν ορίζονται οι δεσμοί συγγένειας και συντροφιάς και οι ιδιότητες, που πρέπει να συντρέχουν, προκειμένου να υπαχθεί κάποιο πρόσωπο στις προστατευτικές του διατάξεις, καθώς επίσης τα επιμέρους αδικήματα και οι αυξημένες ποινές, που επιφέρει η τέλεσή τους.
Επιπρόσθετα, προβλέφθηκαν καινοτόμες ρυθμίσεις, όπως η διαδικασία της ποινικής διαμεσολάβησης και θεσπίστηκαν ειδικότερες διατάξεις, όπως η ενημέρωση των θυμάτων, για την παροχή υπηρεσιών ψυχοκοινωνικής και νομικής υποστήριξης και η υποχρέωση τήρησης εχεμύθειας, κατά το χειρισμό των υποθέσεων.
Με σκοπό τη βελτίωση και τον εξορθολογισμό του νομικού πλαισίου για την πρόληψη και την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας, ώστε να διασφαλισθεί η αποτελεσματικότερη προστασία της οικογένειας, των ανηλίκων και των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, αναδιαμορφώθηκαν οι διατάξεις του ν. 3500/2006 (A΄ 232) με την εφαρμογή του ν. 5090/2024.Ποιος μπορεί να είναι θύμα ενδοοικογενειακής βίας;
Θύματα ενδοοικογενειακής βίας σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3500/06 (όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει) είναι:
Α. Ανεξάρτητα από το αν συνοικούν:
Σύζυγοι,
Πρόσωπα που συνδέονται με σύμφωνο συμβίωσης.
Γονείς και συγγενείς πρώτου και δευτέρου βαθμού εξ αίματος ή εξ αγχιστείας και τα εξ υιοθεσίας τέκνα τους.
Δηλαδή:
γονείς και τέκνα,
ο/η σύζυγος, πεθερός, πεθερά,
παππούς, γιαγιά, εγγόνι, αδερφός-ή
γαμπρός, νύφη, κουνιάδος, κουνιάδα
Μόνιμοι σύντροφοι και τα τέκνα τους (είτε είναι κοινά είτε ενός εξ αυτών),
Τέως και πρώην σύζυγοι, μέρη συμφώνου συμβίωσης που έχει λυθεί, μόνιμοι σύντροφοι.
Β. Μόνο αν διαμένουν στην ίδια οικία:
Συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι τετάρτου βαθμού
Δηλαδή:
προπάππος, προγιαγιά, δισέγγονα, ανίψια, θείος, θεία.
ξαδέρφια, θείος και θεία των γονέων, προ-προ-παππούς, προ-προ-γιαγιά, τρισέγγονα.
Πρόσωπα των οποίων επίτροπος, δικαστικός παραστάτης ή ανάδοχος γονέας έχει ορισθεί μέλος της οικογένειας
Κάθε ανήλικο πρόσωπο που συνοικεί στην οικογένεια.
Γ. Πρόσωπα που δέχονται τις υπηρεσίες φορέων κοινωνικής μέριμνας και αποτελούν θύματα πράξεων ενδοοικογενειακής βίας από πρόσωπο, που εργάζεται στον φορέα.
Ποιοι είναι οι τρόποι τέλεσης της ενδοοικογενειακής βίας;
Οι μορφές που μπορεί να λάβει η ενδοοικογενειακή βία, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο ν.3500/06 (όπως τροποποιήθηκε και ισχύει), μπορούν να είναι οι ακόλουθες:
Α. Αδικήματα κατά της σωματικής ακεραιότητας – Σωματική βία (αρ. 6, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 120 του ν. 5090/2024)
Ενδοοικογενειακή σωματική βλάβη
Σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας ή εντελώς ελαφρά σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας προκαλούμενη από συνεχή συμπεριφορά ή αν η πράξη τελέσθηκε ενώπιον ανήλικου μέλους της οικογένειας.
Κίνδυνος για τη ζωή, βαριά σωματική βλάβη.
Προκαλούμενη βαριά σωματική ή διανοητική πάθηση.
Μεθοδευμένη πρόκληση έντονου σωματικού πόνου,
ή σωματικής εξάντλησης επικίνδυνης για την υγεία ή ψυχικού πόνου ικανού να επιφέρει ψυχική βλάβη.
Β. Αδικήματα σε βάρος της προσωπικής ελευθερίας – Ψυχολογική βία (αρ. 7, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 121 του ν. 5090/20204)
Ενδοοικογενειακή παράνομη βία και απειλή και ενώπιον ανηλίκου
Όταν προκαλείται τρόμος ή ανησυχία σε άλλο μέλος της οικογένειας, απειλώντας το με κάθε μορφή βίας ή άλλη παράνομη πράξη ή παράλειψη. Και όταν τελείται η εν λόγω αξιόποινη πράξη ενώπιον ανηλίκου.
Εξαναγκασμός άλλου μέλους της οικογένειας χρησιμοποιώντας κάθε μορφή βίας ή απειλή με σπουδαίο και άμεσο κίνδυνο σε πράξη, παράλειψη ή ανοχή, χωρίς το θύμα να υποχρεούται προς τούτο.
Γ. Αδικήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας (αρ. 9)
Ενδοοικογενειακή προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειας
«Όταν το μέλος της οικογένειας προσβάλλει την αξιοπρέπεια άλλου μέλους, με ιδιαίτερα ταπεινωτικό λόγο και έργο, που ανάγεται στη γενετήσια ζωή του».
Εντάσσονται η εξύβριση και η φραστική διένεξη στην ενδοοικογενειακή βία;
Η εξύβριση αποτελεί αδίκημα, που διώκεται ύστερα από την υποβολή έγκλησης από τον παθόντα, σύμφωνα με τις διατάξεις του αρ. 361 του Ποινικού Κώδικα και δεν εντάσσεται στα αδικήματα που περιλαμβάνονται στον ειδικό ποινικό νόμο 3500/2006.
Επομένως, κάθε πολίτης που επιθυμεί να υποβάλει έγκληση για το εν λόγω αδίκημα, μπορεί να μεταβαίνει στο Αστυνομικό Τμήμα της περιοχής του.
Ωστόσο, στις περιπτώσεις που η εξύβριση αφορά την γενετήσια αξιοπρέπεια του παθόντος, η οποία θίγεται με ταπεινωτικό λόγο από τον φερόμενο ως δράστη, τότε το αδίκημα, που στοιχειοθετείται, είναι αυτό της προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας, το οποίο εντάσσεται στα αδικήματα του νόμου.
Η οικονομική βία δεν είναι είδος ενδοοικογενειακής βίας;
Η ενδοοικογενειακή βία, ως κοινωνικό φαινόμενο, μπορεί να προσλάβει και τη μορφή της οικονομικής βίας.
Στο νόμο 3500/2006 και τον ΠΚ δεν εντάσσεται κάποιο αδίκημα, που να συνιστά οικονομική ενδοοικογενειακή βία.
Τι πρέπει να κάνω αν υφίσταμαι ενδοοικογενειακή βία και κινδυνεύω;
Στις περιπτώσεις που το θύμα πράξεων ενδοοικογενειακής βίας βρίσκεται σε επείγουσα ανάγκη και σε κίνδυνο, θα πρέπει να επικοινωνεί άμεσα με τις Υπηρεσίες Άμεσης Δράσης καλώντας τον τριψήφιο αριθμό έκτακτης ανάγκης «100».
Αστυνομικός του τηλεφωνικού κέντρου θα απαντήσει την κλήση και θα ζητήσει να του δοθούν συγκεκριμένες πληροφορίες, που απαιτούνται, για να αποσταλεί άμεσα περιπολικό με πλήρωμα αστυνομικών, για την παροχή βοήθειας.
Είναι σημαντικό να δοθούν όσο το δυνατόν ακριβέστερες πληροφορίες για το σημείο στο οποίο βρίσκεται, προκειμένου το πλήρωμα της περιπολίας μεταβεί άμεσα.
Η επικοινωνία με την Άμεση Δράση πραγματοποιείται χωρίς χρέωση, σε 24ωρη βάση, όλο το χρόνο.
Πώς μπορώ να επικοινωνήσω με την αστυνομία, όταν κινδυνεύω αλλά δεν μπορώ να μιλήσω;
Η επικοινωνία με την Άμεση Δράση, μπορεί να γίνει και μέσω αποστολής γραπτού μηνύματος (SMS) στον αριθμό 100. Είναι σημαντικό στο μήνυμα να αναγράφονται:
Το ονοματεπώνυμο
Η διεύθυνση στην οποία συμβαίνει το περιστατικό
Το είδος της επείγουσας ανάγκης.
Πώς μπορώ να επικοινωνήσω με την Άμεση Δράση για να καταγγείλω εν εξελίξει περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας σε βάρος άλλου;
Εκτός από τον ίδιο τον δέκτη της ενδοοικογενειακής βίας, και οποιοσδήποτε άλλος πολίτης, φίλος, συγγενής, συνάδελφος, γείτονας, κ.α. μπορεί να επικοινωνήσει με την Άμεση Δράση, για επείγον περιστατικό, καλώντας στον τριψήφιο αριθμό «100» ή αποστέλλοντας γραπτό μήνυμα στον αριθμό «100».
Είναι σημαντικό, να αναφέρει όσα περισσότερα πληροφοριακά στοιχεία γνωρίζει για την υπόθεση, προκειμένου να αποσταλεί άμεσα πλήρωμα περιπολικού, για την παροχή βοήθειας.
Έχω τη δυνατότητα να καταγγείλω ανώνυμα;
Οι πολίτες που καλούν για να καταγγείλουν περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας, έχουν τη δυνατότητα να διατηρήσουν την ανωνυμία τους, αν το προτιμούν.
Θα πρέπει ωστόσο να δίνουν πληροφορίες επαρκείς αναφορικά με το συμβάν και τον τόπο τέλεσής του, ώστε να καθίσταται δυνατή η άμεση προσέλευση των αστυνομικών.
Πώς μπορώ να λάβω αντίγραφο της εγγραφής που θα πραγματοποιήσει το πλήρωμα της περιπολίας, σχετικά με το περιστατικό;
Το πλήρωμα της περιπολίας θα πραγματοποιήσει καταγραφή των βασικών στοιχείων του περιστατικού στο Ημερήσιο Δελτίο Οχήματος. Οι εμπλεκόμενοι έχουν τη δυνατότητα να λάβουν αντίγραφο της εγγραφής από την έδρα της εκάστοτε Υπηρεσίας Άμεσης Δράσης. Προκειμένου να λάβουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ακριβή διεύθυνση της έδρας και τα στοιχεία επικοινωνίας με αυτή, μπορούν να ρωτούν τους επιληφθέντες αστυνομικούς ή να καλούν στο «100».
Πώς και που υποβάλω καταγγελία για την ενδοοικογενειακή βία που έχω δεχτεί;
Οι πολίτες που έχουν δεχτεί ενδοοικογενειακή βία, μπορούν να απευθύνονται στο Αστυνομικό Τμήμα της περιοχής τους ή στο Γραφείο Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας, όπου υφίσταται, καθώς και σε οποιοδήποτε Αστυνομικό Τμήμα επιθυμούν ή τους εξυπηρετεί ή είναι δυνατόν, προκειμένου να υποβάλουν έγκληση.
Τι θα συμβεί στην αστυνομική Υπηρεσία, που θα υποβάλω μήνυση;
Ο Αξιωματικός Υπηρεσίας:
Θα μεριμνήσει για την ασφάλεια των εμπλεκομένων και θα καλέσει ασθενοφόρο, για την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, σε περίπτωση που απαιτείται.
Θα ζητήσει από το θύμα ενδοοικογενειακής βίας τα στοιχεία ταυτότητας και επικοινωνίας του.
Θα ζητήσει από το θύμα την περιγραφή των συμβάντων που σχετίζονται με το περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας, προκειμένου να συμπληρώσει τα απαιτούμενα ανακριτικά έγγραφα.
Θα ζητήσει από το θύμα να προσκομίσει τυχόν στοιχεία (π.χ. φωτογραφικό υλικό σωματικών βλαβών ή απειλητικών μηνυμάτων), τα οποία λειτουργούν ως αποδείξεις της βίας που ασκήθηκε και θα αποτελέσουν μέρος της ποινικής δικογραφίας που σχηματίζεται.
Θα δώσει στο θύμα έγγραφο το οποίο θα πρέπει να προσκομίσει στην αρμόδια Ιατροδικαστική Υπηρεσία για τη διενέργεια εξέτασης, στις περιπτώσεις άσκησης σωματικής ή σεξουαλικής βίας.
Θα παράσχει ενημέρωση για τις διατάξεις της σχετικής νομοθεσίας, για τα δικαιώματα του θύματος και την ακολουθητέα διαδικασία.
Θα παράσχει ενημέρωση για τους Φορείς που παρέχουν ψυχολογική και νομική υποστήριξη, καθώς επίσης για τις δομές στέγασης- φιλοξενίας.
Θα εκδηλώσει τις ενέργειες που απαιτούνται για την αναζήτηση και σύλληψη του δράστη, στις περιπτώσεις που η καταγγελία γίνεται εντός των ορίων της αυτόφωρης διαδικασίας.
Θα ενημερώσει την αρμόδια εισαγγελική Αρχή, η οποία θα αποφασίσει για τα ειδικότερα ζητήματα που σχετίζονται με την υπόθεση, ενώ άμεσα θα υποβάλει σε αυτή το προανακριτικό υλικό που έχει συλλεχθεί για το αδίκημα που διαπράχτηκε.
Μπορώ να καλέσω στο Αστυνομικό Τμήμα/Γραφείο Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας, για περιστατικό που βρίσκεται σε εξέλιξη;
Για την άμεση αστυνομική επέμβαση σε εν εξελίξει περιστατικό, αρμόδιες είναι οι Υπηρεσίες Άμεσης Δράσης, οι οποίες συλλέγουν τις απαιτούμενες πληροφορίες και συντονίζουν τα πληρώματα των περιπολιών.
Ωστόσο, ακόμη και αν το θύμα καλέσει στο Αστυνομικό Τμήμα ή το Γραφείο Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας, ο Αξιωματικός Υπηρεσίας ή ο αστυνομικός, που θα απαντήσει την κλήση, θα μεριμνήσουν για την ενημέρωση των Υπηρεσιών Άμεσης Δράσης, ώστε να αποσταλεί άμεσα πλήρωμα περιπολίας, για να παράσχει βοήθεια.
Θα πρέπει να εκδώσω κάποιο παράβολο, για την υποβολή καταγγελίας;
Για την υποβολή καταγγελίας για περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας δεν απαιτείται να προσκομιστεί παράβολο και δεν προβλέπεται κανένα είδος οικονομικής επιβάρυνσης για τον καταγγέλλοντα.
Τι θα πρέπει να έχω μαζί μου, για την υποβολή καταγγελίας;
Το θύμα θα πρέπει να φέρει Δελτίο Αστυνομικής Ταυτότητας, Διαβατήριο, Άδεια Παραμονής ή οποιοδήποτε άλλο έγγραφο, που αποδεικνύει την ταυτότητά του, καθώς επίσης τυχόν στοιχεία που σχετίζονται με το αδίκημα ενδοοικογενειακής βίας (π.χ. φωτογραφικό υλικό).
Σε περίπτωση που το θύμα, λόγω της έκτακτης ανάγκης δεν έχει έγγραφο αποδεικτικό της ταυτότητάς του, ο Αξιωματικός Υπηρεσίας θα αναζητήσει εναλλακτικό τρόπο εξακρίβωσής της.
Πώς μπορώ να αναιρέσω την καταγγελία μου, αν μετανιώσω σχετικά με αυτή;
Τα αδικήματα ενδοοικογενειακής βίας διώκονται αυτεπαγγέλτως. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει δυνατότητα υπαναχώρησης, εφόσον υποβληθεί καταγγελία στις αστυνομικές αρχές.
Ωστόσο, το θύμα ενδοοικογενειακής βίας μπορεί να ζητήσει από τον Αξιωματικό Υπηρεσίας να αναγράψει στη κατάθεση, που θα ληφθεί, σχετικά με το περιστατικό, ότι δεν επιθυμεί την ποινική δίωξη του δράστη, προκειμένου ενημερωθεί σχετικά ο αρμόδιος Εισαγγελέας.
Πώς μπορώ να προστατευτώ από τον δράστη;
Στις περιπτώσεις που η καταγγελία υποβάλλεται στις αστυνομικές Υπηρεσίες, εντός των ορίων που προβλέπονται από τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας για το αυτόφωρο, οι αρμόδιες Υπηρεσίες αναζητούν τον φερόμενο ως δράστη, για να τον συλλάβουν και να τον οδηγήσουν στον αρμόδιο Εισαγγελέα, ο οποίος θα αποφασίσει για την περαιτέρω δικαστική εξέλιξη της υπόθεσης.
Επιπλέον, στο αρ. 18 του ν. 3500/2006 (όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 127 του ν. 5090/2024 και ισχύει) ορίζεται ότι όταν οι αρμόδιες, κατά περίπτωση, εισαγγελικές ή/και δικαστικές αρχές το κρίνουν απαραίτητο, για την προστασία της σωματικής και ψυχικής υγείας του θύματος, μπορούν να επιβάλουν στον κατηγορούμενο περιοριστικούς όρους.
Ενδεικτικά, σημειώνεται ότι δύναται να επιβληθούν περιοριστικοί όροι, όπως ιδίως η απομάκρυνσή του κατηγορούμενου από την οικογενειακή κατοικία, η μετοίκησή του, η απαγόρευση να προσεγγίζει τους χώρους κατοικίας ή και εργασίας του θύματος, κατοικίες στενών συγγενών του, τα εκπαιδευτήρια των παιδιών και ξενώνες φιλοξενίας, η συμμετοχή του σε θεραπευτικά ή συμβουλευτικά προγράμματα ή προγράμματα απεξάρτησης. Για την επιβολή περιοριστικών όρων λαμβάνονται υπόψη ιδίως η βαρύτητα και η συχνότητα της πράξης, η επικινδυνότητα του δράστη και η υποτροπή.
Περαιτέρω, στο πλαίσιο της προανακριτικής διαδικασίας και των ληφθέντων μέτρων για την προστασία του θύματος, εξασφαλίζεται η μεταφορά του θύματος σε Ιατροδικαστική Υπηρεσία, ενώ για τη διασφάλιση της σωματικής ακεραιότητας του θύματος, δίδεται η δυνατότητα στο θύμα, εφόσον το επιθυμεί, να παραμείνει σε χώρο βραχυχρόνιας διαμονής έως ότου ολοκληρωθεί η αυτόφωρη διαδικασία του αδικήματος ή και για όσο διάστημα διαρκεί ο κίνδυνος για τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητα του θύματος.
Πώς μπορώ να λάβω βεβαίωση, που να πιστοποιεί την καταγγελία που υπέβαλα;
Ο Αξιωματικός Υπηρεσίας, πραγματοποιεί σχετική εγγραφή στο Βιβλίο Αδικημάτων και Συμβάντων της Υπηρεσίας. Κάθε εμπλεκόμενος στην υπόθεση (φερόμενος ως δράστης – θύμα) έχει τη δυνατότητα να υποβάλει αίτηση προκειμένου να λάβει αντίγραφο της εγγραφής.
Μπορώ να αποφύγω την υποβολή καταγγελίας και να ζητήσω την πραγματοποίηση εγγραφής;
Τα αδικήματα της ενδοοικογενειακής βίας διώκονται αυτεπαγγέλτως. Ως εκ τούτου, δεν καθίσταται δυνατή η πραγματοποίηση εγγραφής χωρίς να ακολουθηθεί και η προβλεπόμενη προανακριτική διαδικασία.
Μπορώ να καταγγείλω στο Αστυνομικό Τμήμα/Γραφείο Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας, για περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας που αφορά άλλο άτομο;
Οποιοσδήποτε πολίτης διαπιστώνει ή λαμβάνει γνώση σχετικά με την τέλεση αδικημάτων ενδοοικογενειακής βίας μπορεί, επίσης, να μεταβαίνει στο τοπικό Αστυνομικό Τμήμα ή στο Γραφείο Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας, όπου υφίσταται και να υποβάλει μήνυση – καταγγελία.
Πώς μπορώ να καταγγείλω αν είμαι αλλοδαπός/-ή θύμα ενδοοικογενειακής βίας και δεν έχω έγγραφα που να νομιμοποιούν την παραμονή μου στη Χώρα;
Στο άρθρο 41 του Ν.ν 3907/2011, όπως τροπ. με το άρθρο 4 του Ν. 4531/2018 (Α΄62) ορίζεται ότι, τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας, που δεν διαθέτουν έγγραφα νόμιμης παραμονής τους στη Χώρα, προστατεύονται από την απέλαση και έχουν δικαίωμα να υποβάλουν αίτηση, για έκδοση άδειας διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους (άρθρο 44 του Ν. 3386/2005 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει). Επομένως, κάθε αλλοδαπός που είναι θύμα ενδοοικογενειακής βίας θα πρέπει να απευθύνεται στο τοπικό Αστυνομικό Τμήμα/Γραφείο Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας και να υποβάλει έγκληση (καταγγελία), καθώς επίσης να αναζητά βοήθεια από την Ελληνική Αστυνομία, όποτε το χρειάζεται.
Όταν ολοκληρωθεί η προανακριτική διαδικασία, θα πρέπει να υποβάλει αίτηση χορήγησης αντιγράφου από το Βιβλίο Αδικημάτων και Συμβάντων, καθότι αυτό θα αποτελέσει ένα από τα δικαιολογητικά που θα χρειαστούν, κατά τη διαδικασία αίτησης έκδοσης άδειας διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους.
Για περισσότερες πληροφορίες, αναφορικά με τις διαδικασίες και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά επισκεφτείτε την ιστοσελίδα https://migration.gov.gr/migration-policy/metanasteusi-stin-ellada
Τι πρέπει να κάνω, ως εκπαιδευτικός, όταν διαπιστώνω ή μου γνωστοποιείται ότι μαθητής μου υφίσταται ενδοοικογενειακή βία;
Κάθε παιδαγωγός, εκπαιδευτικός, μέλος του ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού ή του ειδικού βοηθητικού προσωπικού της πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που παρέχει τις υπηρεσίες του σε ανήλικο, ο οποίος κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του πληροφορείται ή διαπιστώνει με οποιονδήποτε τρόπο, ότι έχει διαπραχθεί σε βάρος ανηλίκου έγκλημα ενδοοικογενειακής βίας, υποχρεούται να το αναφέρει χωρίς καμία καθυστέρηση στις αρμόδιες διωκτικές αρχές (αρμόδιο Εισαγγελέα ή αστυνομική αρχή) .
Η ως άνω υποχρέωση υπαγορεύεται από τις διατάξεις του αρ. 23 του ν. 3500/2006 (όπως έχει τροποποιηθεί με το άρθρο 130 του ν. 5090/2024 και ισχύει).
Περαιτέρω προβλέπεται ότι οι εκπαιδευτικοί, που προβαίνουν σε αναφορά εγκλήματος ενδοοικογενειακής βίας δεν εγκαλούνται, δεν ενάγονται, δεν διώκονται πειθαρχικά, δεν απολύονται, ούτε υφίστανται άλλου είδους κυρώσεις ή δυσμενή μεταχείριση, για το περιστατικό που ανέφεραν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, παρά μόνο εάν προέβησαν εν γνώσει τους σε αναληθή αναφορά. Επίσης, καλούνται να εξετασθούν ως μάρτυρες κατά τη διαδικασία στο ακροατήριο, μόνο αν το έγκλημα ενδοοικογενειακής βίας δεν αποδεικνύεται με οποιοδήποτε άλλο αποδεικτικό μέσο.
Η ως άνω υποχρέωση εφαρμόζεται αναλόγως και για τα μέλη του προσωπικού και τους Προϊσταμένους των Κέντρων Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης (Κ.Ε.Σ.Υ.) του άρθρου 6 και της παρ. 3 του άρθρου 18 του ν. 4547/2018 (Α’ 102).
Τι πρέπει να κάνω, ως γιατρός, όταν διαπιστώνω ή μου γνωστοποιείται ότι ένας ασθενής/τραυματίας έχει υποστεί ενδοοικογενειακή βία;
Κάθε γιατρός που παρέχει τις υπηρεσίες του σε ανήλικο, ο οποίος κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του πληροφορείται ή διαπιστώνει με οποιονδήποτε τρόπο, ότι έχει διαπραχθεί σε βάρος ανηλίκου έγκλημα ενδοοικογενειακής βίας, υποχρεούται να το αναφέρει χωρίς καμία καθυστέρηση στις αρμόδιες διωκτικές αρχές (αρμόδιο Εισαγγελέα ή αστυνομική αρχή). Την ίδια υποχρέωση έχει ιατρός που με βάση σοβαρά αντικειμενικά ευρήματα της ιατρικής εξέτασης διαπιστώνει ότι έχει διαπραχθεί σε βάρος ενηλίκου έγκλημα ενδοοικογενειακής βίας.
Η ως άνω υποχρέωση υπαγορεύεται από τις διατάξεις του αρ. 23 του ν. 3500/2006 (όπως έχει τροποποιηθεί με το άρθρο 130 του ν. 5090/2024 και ισχύει).
Περαιτέρω προβλέπεται ότι οι γιατροί, που προβαίνουν στην ως άνω αναφορά εγκλήματος ενδοοικογενειακής βίας δεν εγκαλούνται, δεν ενάγονται, δεν διώκονται πειθαρχικά, δεν απολύονται, ούτε υφίστανται άλλου είδους κυρώσεις ή δυσμενή μεταχείριση, για το περιστατικό που ανέφεραν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, παρά μόνο εάν προέβησαν εν γνώσει τους σε αναληθή αναφορά. Επίσης, καλούνται να εξετασθούν ως μάρτυρες κατά τη διαδικασία στο ακροατήριο, μόνο αν το έγκλημα ενδοοικογενειακής βίας δεν αποδεικνύεται με οποιοδήποτε άλλο αποδεικτικό μέσο.
Τι πρέπει να κάνω, ως κοινωνικός λειτουργός, ψυχολόγος, επιμελητής, προπονητής όταν διαπιστώνω ή μου γνωστοποιείται κατά την εκτέλεση των καθηκόντων μου , ότι έχει διαπραχθεί σε βάρος ανηλίκου έγκλημα ενδοοικογενειακής βίας;
Κοινωνικός λειτουργός, ψυχολόγος, επιμελητής, προπονητής που παρέχει τις υπηρεσίες του σε ανήλικο, ο οποίος κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του πληροφορείται ή διαπιστώνει με οποιονδήποτε τρόπο, ότι έχει διαπραχθεί σε βάρος ανηλίκου έγκλημα ενδοοικογενειακής βίας, υποχρεούται να το αναφέρει χωρίς καμία καθυστέρηση στις αρμόδιες διωκτικές αρχές (αρμόδιο Εισαγγελέα ή αστυνομική αρχή).
Η ως άνω υποχρέωση υπαγορεύεται από τις διατάξεις του αρ. 23 του ν. 3500/2006 (όπως έχει τροποποιηθεί με το άρθρο 130 του ν. 5090/2024 και ισχύει).
Περαιτέρω προβλέπεται ότι οι εν λόγω επαγγελματίες, που προβαίνουν στην ως άνω αναφορά εγκλήματος ενδοοικογενειακής βίας δεν εγκαλούνται, δεν ενάγονται, δεν διώκονται πειθαρχικά, δεν απολύονται, ούτε υφίστανται άλλου είδους κυρώσεις ή δυσμενή μεταχείριση, για το περιστατικό που ανέφεραν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, παρά μόνο εάν προέβησαν εν γνώσει τους σε αναληθή αναφορά. Επίσης, καλούνται να εξετασθούν ως μάρτυρες κατά τη διαδικασία στο ακροατήριο, μόνο αν το έγκλημα ενδοοικογενειακής βίας δεν αποδεικνύεται με οποιοδήποτε άλλο αποδεικτικό μέσο.
Σε ποια άλλη αρχή μπορώ να υποβάλω καταγγελία;
Οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν έγκληση-μήνυση απευθείας στις εισαγγελικές αρχές.
Στις Εισαγγελίες Πρωτοδικών Αθηνών, Πειραιώς και Θεσσαλονίκης υπάρχουν Εισαγγελείς Ενδοοικογενειακής Βίας.
Πώς μπορούν να με βοηθήσουν οι επιτελικές Υπηρεσίες Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας;
Οι επιτελικές Υπηρεσίες Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας δέχονται κλήσεις από πολίτες, οι οποίοι επιθυμούν να λάβουν ενημέρωση για τα δικαιώματά τους και την νομοθεσία, καθοδήγηση για τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να υποβάλουν καταγγελία, καθώς επίσης πληροφορίες για την ακολουθητέα διαδικασία και τον τρόπο διαχείρισης της υπόθεσής τους από τις αρμόδιες Υπηρεσίες.
Μπορώ να υποβάλω καταγγελία αν είμαι ανήλικος;
Κάθε πολίτης, ενήλικος ή ανήλικος, μπορεί να υποβάλει καταγγελία στη αρμόδια Αστυνομική Υπηρεσία, ανάλογα με την περίπτωση, ή/και να πραγματοποιήσει επικοινωνία, για την παροχή ενημέρωσης και πληροφοριών.
Η άσκηση ενδοοικογενειακής βίας σε βάρος ανηλίκων συνιστά επιβαρυντική περίπτωση και τιμωρείται αυστηρά από το νόμο.
Η προανακριτική διαχείριση των υποθέσεων που εμπλέκουν ανηλίκους υπαγορεύεται και καθορίζεται από ειδικές νομοθετικές διατάξεις, που προβλέπουν συγκεκριμένες διαδικασίες.
Το αστυνομικό προσωπικό αποδίδει αυξημένη βαρύτητα στα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας σε βάρος ανηλίκων και τα διαχειρίζεται με ευαισθησία, λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε ηλικιακής ομάδας και την αναγκαιότητα προστασίας της παιδικής ηλικίας.
Πώς μπορώ να υποβάλω καταγγελία αν είμαι άτομο με αναπηρία (ΑμεΑ);
Η Ελληνική Αστυνομία προσαρμόζει τη δράση της στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και στις ειδικές ανάγκες που μπορεί να έχει ένας πολίτης με αναπηρία, με γνώμονα πάντοτε την αποτελεσματική προστασία του.
Τα άτομα με αναπηρία που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην επικοινωνία μπορούν να:
Αποστέλλουν γραπτό μήνυμα, στον ειδικό λογαριασμό που έχει δημιουργηθεί στις εφαρμογές “VIBER” και “WHATS’ APP”, στις περιπτώσεις άμεσης και επείγουσας ανάγκης,
Αποστέλλουν μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, για την υποβολή καταγγελίας στα τοπικά Αστυνομικά Τμήματα/Γραφεία Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας, όπου υφίστανται ή για την παροχή ενημέρωσης από τις επιτελικές Υπηρεσίες Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας.
Σε περίπτωση που δεν μπορούν να μεταβούν στο τοπικό Αστυνομικό Τμήμα ή στο Γραφείο Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακή Βίας, όπου υφίσταται, για την υποβολή έγκλησης-καταγγελίας, το αστυνομικό προσωπικό αναζητά την προσφορότερη λύση, για την εξυπηρέτησή τους.
Σημειώνεται ότι τα άτομα με αναπηρία εξυπηρετούνται κατά προτεραιότητα.
Ποια είναι η ψυχοκοινωνική στήριξη που μπορώ να λάβω;
Οι γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας, μπορούν να λάβουν στήριξη από το δίκτυο δομών της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας.
Η Γραμμή «SOS 15900»είναι εθνικής εμβέλειας και λειτουργεί σε 24ωρη βάση, όλες τις ημέρες της εβδομάδας.
Σε αυτή μπορούν να καλούν οι γυναίκες θύματα ή και τρίτα άτομα, προκειμένου να λάβουν ψυχοκοινωνική στήριξη και συμβουλευτική.
Σε περίπτωση που δεν μπορούν να μιλήσουν, μπορούν να αποστέλλουν γραπτό μήνυμα στην ηλεκτρονική διεύθυνση sos15900@isotita.gr.
Σε όλη τη Χώρα, λειτουργούν Συμβουλευτικά Κέντρα τα οποία παρέχουν δωρεάν υπηρεσίες ενημέρωσης και πληροφόρησης, καθώς επίσης κοινωνικής – ψυχολογικής στήριξης και νομικής – εργασιακής συμβουλευτικής και ξενώνες φιλοξενίας.
Για περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με τις δράσεις της Γενικής Γραμματείας, τους Φορείς στήριξης και τα στοιχεία επικοινωνίας με αυτά επισκεφτείτε και τον ακόλουθο σύνδεσμο https://womensos.gr/
Πού αλλού μπορώ να απευθυνθώ για να λάβω ψυχοκοινωνική στήριξη;
Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ε.Κ.Κ.Α.) του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας λειτουργεί τη Τηλεφωνική Γραμμή Άμεσης Κοινωνικής Βοήθειας «197»,η οποία είναι διαθέσιμη σε 24ωρη βάση, όλο το χρόνο, δωρεάν.
Σε αυτή μπορούν να καλούν όλοι οι πολίτες, προκειμένου να λάβουν συμβουλευτική καθοδήγηση, ψυχολογική στήριξη και πληροφόρηση, ενώ το εξειδικευμένο προσωπικό, που τη στελεχώνει, κινεί τους μηχανισμούς άμεσης κοινωνικής παρέμβασης και παραπέμπει στις υπόλοιπες υπηρεσίες του Ε.Κ.Κ.Α. ή/και σε άλλους Φορείς, για περαιτέρω βοήθεια.
Ακόμη, στο Ε.Κ.Κ.Α. λειτουργεί η Εθνική Γραμμή Παιδικής Προστασίας «1107», η οποία παρέχει κάθε μέρα ολόκληρο το 24ωρο, επείγουσα συμβουλευτική, ψυχολογική και κοινωνική στήριξη στα παιδιά και στους εφήβους που βρίσκονται σε κίνδυνο ή βιώνουν καταστάσεις κρίσης και άμεση ενημέρωση για θέματα που τους απασχολούν ή τους ενδιαφέρουν.
Τη γραμμή στελεχώνουν εξειδικευμένοι κοινωνικοί λειτουργοί και ψυχολόγοι.
Για περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με τις Υπηρεσίες που παρέχει το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης, επισκεφτείτε τον ακόλουθο σύνδεσμο https://ekka.org.gr
Πώς θα με βοηθήσουν οι αστυνομικοί να λάβω ψυχοκοινωνική υποστήριξη;
Οι Αξιωματικοί Υπηρεσίας των Αστυνομικών Τμημάτων/Γραφείων Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας, ενημερώνουν τα θύματα ή και τρίτα άτομα, που αναζητούν πληροφορίες, για τις δομές που λειτουργούν και παρέχουν υπηρεσίες στήριξης, ενώ σε θετική περίπτωση, ενημερώνουν τους εν λόγω φορείς για να παρασχεθεί αμέσως η απαραίτητη, κατά περίπτωση, αρωγή.
Ακόμη, οι πολίτες μπορούν να επικοινωνούν με τις Υπηρεσίες Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας της περιοχής τους (Δείτε εδώ τα τηλέφωνα και τις διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) των Γραφείων Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας, καθώς και των Επιτελικών Γραφείων της επικράτειας).
